Dankzij digitalisering is er steeds meer mogelijk. Niet alleen voor reis- en routeinformatie, maar ook bij beleidskeuzes en onderhoud en beheer van de infrastructuur. In het Digitaal Stelsel Mobiliteitsdata (DSM) werken partijen binnen het mobiliteitsdomein samen om de kracht van mobiliteitsdata beter te benutten. Denk aan gemeenten, ov-bedrijven en navigatiediensten. Wat wordt er van hen als eigenaar van data verwacht? En hoe gaan we ons mobiliteitssysteem zo goed mogelijk met elkaar inrichten én bekostigen? Over dit en meer maken we afspraken in het DSM.
Waarvoor wordt mobiliteitsdata gebruikt?
In het DSM werken we aan het op orde brengen en houden van mobiliteitsdata voor verschillende doeleinden:
- Informeren van de reiziger
Mobiliteitsdata is nodig om de reiziger een zo efficiënt, duurzaam en veilig mogelijke route te laten kiezen om van A naar B te komen. Zo delen gemeenten bijvoorbeeld data over maximumsnelheden zodat automobilisten die te zien krijgen in hun navigatiedienst. Of stations delen data over het aantal beschikbare deelfietsen voor treinreizigers.
- Onderhoud en beheer van de infrastructuur
Mobiliteitsdata helpt bij het effectief inplannen van onderhoud en beheer van onze infrastructuur. Met data uit voertuigen kun je bijvoorbeeld de staat van de weg monitoren. Daarnaast is het belangrijk dat wegbeheerders onderling afstemmen, dus data uitwisselen, over waar en wanneer zij wegwerkzaamheden doen. Zo voorkom je dat er tegelijkertijd wegen worden afgesloten waardoor er files ontstaan. Serviceproviders gebruiken deze data ook weer om de weggebruiker te informeren via het navigatiesysteem.
- Beleidskeuzes maken
Beleidsmakers bij gemeenten, provincies of het Rijk kunnen met behulp van mobiliteitsdata betere beleidskeuzes maken. Zo kan data over verkeersongelukken en factoren die dat mogelijk veroorzaken inzichten bieden om de verkeersveiligheid te verhogen. Ook kan mobiliteitsdata worden gebruikt bij het inrichten van de leefomgeving, zoals het aanleggen van een nieuwe woonwijk. Data biedt bijvoorbeeld inzicht om te bepalen wat een logische plek is voor de buslijn, haltes of parkeerplekken.
Waarom het DSM?
Waar voorheen veel losse initiatieven waren op het gebied van mobiliteitsdata, werken we met het DSM toe naar samenwerking, borging en duurzame afspraken. Vergelijk het met een vereniging van eigenaren (VVE): iedereen in het appartementencomplex heeft er baat bij dat de fundering en het dak goed werken. Hiervoor moeten gezamenlijke afspraken gemaakt worden en moet iedereen financieel bijdragen. Ieder voor zich dit laten regelen is inefficiënt en bovendien veel tijds- en kostenintensiever. En als jouw buurman een andere fundering of ander dak heeft dan jij, sluiten deze niet goed op elkaar aan.
Hetzelfde geldt voor datastromen. We leven in één land, met allerlei verschillende gemeenten en provincies. Om één goed, landelijk mobiliteitsnetwerk te creëren, moeten we samenwerken. Zo bundelen we krachten, verlichten we het werk en verlagen we kosten. We voorkomen dat iedereen zelf het wiel opnieuw moet uitvinden. Samen brengen we data op orde zodat verschillende partijen, ieder met een eigen doel, deze kunnen gebruiken.
We willen dat alle overheden meewerken aan en profiteren van de mogelijkheden van mobiliteitsdata. Daarbij verbinden we publieke en private partijen. Met het DSM zorgen we voor heldere afspraken op landelijk niveau, duidelijke verantwoordelijkheden en structurele financiering. Samen laten we datastromen vloeiend in elkaar overlopen en maken we de weg vrij voor beter beleid, beheer en onderhoud. Fijn voor reizigers en iedereen die werkt aan vooruitgang.
Voordelen van een gezamenlijk stelsel
Kostenbesparing en efficiëntie
Bij het DSM streven we naar ‘enkelvoudig inwinnen, meervoudig gebruik’. Omdat mobiliteitsdata nog vaak door verschillende partijen op verschillende manieren wordt ingewonnen, ontstaan er inconsistente datasets tussen verschillende regio’s en gemeenten. Zo verzamelen gemeenten bijvoorbeeld data via hun verkeerslichten, camera’s en kentekenregistratie, die zij gebruiken voor het beheer van verkeersstromen, infrastructuurplanning en beleidsontwikkeling. Als we landelijk regelen dat data op één plek wordt verzameld met de juiste kwaliteit, profiteren meerdere partijen hiervan voor verschillende toepassingen. En dat leidt tot schaalvoordelen en dus lagere kosten.
Veiligheid
Door samen te werken op het gebied van mobiliteitsdata optimaliseren we ons mobiliteitssysteem zodanig dat het verkeer veiliger wordt. Denk aan vroegtijdige veiligheidswaarschuwingen in het voertuig over naderende nood- en hulpdiensten, spookrijders of files. Of als vrachtwagenchauffeurs betere informatie hebben over rustplaatsen, leidt dit tot minder vrachtwagens op de vluchtstrook en dus verhoogde veiligheid.
Voorspelbaar reizen
Wanneer de reiziger vroegtijdig geïnformeerd wordt over mogelijke wegafsluitingen, treinen die niet rijden, busvertragingen of plekken waar deelauto’s beschikbaar zijn, kan diegene de reis daarop afstemmen. Dit leidt tot efficiëntere verplaatsingen van personen of goederen.
Duurzaamheid en ruimtelijke ordening
Auto’s staan een groot gedeelte van de tijd stil. Door autobezit in te ruilen voor bijvoorbeeld deelauto’s en openbaar vervoer, wordt reizen duurzamer en worden steden beter leefbaar. De ruimte die eerst voor parkeren nodig was, is dan beschikbaar voor groen, woningen en recreatie. Om het gebruik van deelauto’s en openbaar vervoer te stimuleren moet dit een aantrekkelijke en betrouwbare optie zijn. Daarvoor is goede uitwisseling van mobiliteitsdata essentieel.
Samen EU-wetgeving implementeren
Net als in Nederland wordt in de gehele Europese Unie het belang van mobiliteitsdata erkend. Zodra je de grens over gaat wil je graag reisinformatie van dezelfde kwaliteit ontvangen. Bovendien houden weg en spoor niet op bij de grens. Daarom wordt er hard gewerkt aan wetgeving op EU-niveau. Deze wetgeving helpt om een wettelijk kader op te stellen voor onze ambities. Met het DSM zorgen we dat we deze transitie gezamenlijk en op landelijk niveau implementeren. Hierdoor regelen we zaken efficiënt, profiteren we van schaalvoordelen én zorgen we dat we voldoen aan wetgeving.
Hoe financieren we het DSM?
De publieke stelselpartijen dragen gezamenlijk bij aan de financiering van het DSM. Hierover worden nu en de komende jaren afspraken gemaakt. Lees meer over de financiering van het DSM.
Het vierlagenmodel
Binnen het DSM werken we aan het op orde brengen van mobiliteitsdata-items. Deze data-items zijn in te delen in het vierlagenmodel. Lees meer over het vierlagenmodel.
Stelselpartners
In het DSM werken veel verschillende partijen samen. Hieronder staat een overzicht van een selectie van deze partijen. Op deze pagina lees je wie er allemaal onderdeel zijn van DSM.
